"زیست‌فناوری: بهره‌گیری از فرآیندهای زیستی برای پیشرفت ابزارها و تکنیک‌ها در جنگ شناختی"
کد مقاله : 1313-CCCW
نویسندگان
حسین صمدیه *
پرسنل نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی
چکیده مقاله
جنگ شناختی (Cognitive Warfare) به‌عنوان یکی از جدیدترین و پیچیده‌ترین اشکال جنگ، با هدف تأثیرگذاری بر ذهن، رفتار و تصمیم‌گیری انسان‌ها شکل گرفته و توسعه یافته است. زیست‌فناوری در این حوزه نقشی کلیدی ایفا می‌کند و با بهره‌گیری از ابزارهای پیشرفته، امکان تقویت، مهار یا بازسازی عملکرد شناختی را فراهم می‌آورد. این کاربردها را می‌توان در سه حوزه اصلی طبقه‌بندی کرد: تقویت شناختی، مهار شناختی و بازسازی شناختی. در حوزه تقویت شناختی، فناوری‌هایی همچون داروهای هوشیاری‌زا، تحریک مغز، و نانوذرات به‌منظور افزایش تمرکز، حافظه و توانایی تصمیم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهار شناختی شامل روش‌هایی نظیر استفاده از امواج الکترومغناطیسی، مواد شیمیایی مختل‌کننده و عملیات روان‌شناختی است که برای کاهش عملکرد ذهنی دشمن به کار می‌رود. در بخش بازسازی شناختی نیز، فناوری‌هایی از قبیل سلول‌های بنیادی، عوامل رشد عصبی، نانوتکنولوژی و ابزارهای ویرایش ژن مانند CRISPR به‌منظور ترمیم آسیب‌های شناختی و ارتقای توانایی‌های مغزی استفاده می‌شود. فناوری CRISPR و مهندسی ژنتیک علاوه بر ترمیم، این امکان را فراهم می‌کنند که تغییرات پایداری در ژن‌های مرتبط با عملکرد شناختی ایجاد شود، که می‌تواند هم در راستای تقویت و هم در جهت اختلال شناختی به کار رود. با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، این فناوری‌ها چالش‌های جدی اخلاقی و حقوقی به همراه دارند، از جمله خطر سوءاستفاده و نقض حقوق بشر. این مقاله مروری به بررسی تکنیک‌ها و پیامدهای زیست‌فناوری در جنگ شناختی پرداخته و بر ضرورت نظارت و تدوین چارچوب‌های اخلاقی تأکید می‌کند.
کلیدواژه ها
جنگ شناختی، زیست فناوری، مهندسی ژنتیک، تقویت شناختی، تحریک مغزی، نانوتکنولوژی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر